چند خطی در رابطه با فونتهای فارسی و تشکر از صابر راستی‌کردار
از زمانی که امکان اضافه کردن font-face به صفحات وب اضافه شد، همیشه طراحان و توسعه‌دهندگان وب دچار چالش «حالا چه فونتی استفاده کنم؟» شدند؛ البته این به این معنی نیست که آنقدر تعداد زیاد است که نتوان تصمیم گرفت! بلکه هیچ‌کدام از فونت‌ها تا یکی-دو سال پیش واقعا صلاحیت استفاده در وب را نداشتند و گزینه‌های روی میز (تا جایی که خاطرم هست) یکان، کودک، میترا و رویا بودند.
البته همانطور که می‌دانید این قضایا در بلاد کفر آنقدر دغدغه بزرگی نیست چون طراحان فونت بسیار زیادی دست به طراحی فونتهای مختلف زده‌اند و طراحان وب می‌توانند از بین هزاران فونت مختلف «انتخاب» کنند. قضیه طراحی و بهبود فونتهای فارسی برای وب شاید ۲ یا ۳ سال باشد که کمی داغ شده و شاهد به‌وجود آمدن فونتهای مختلفی همچون ایران‌سنس (که مسلم ابراهیمی زحمت طراحی آن را کشیده) و بهبود و رفع ایرادات فونت‌هایی همچون یکان (که صالح سوزنچی انجامش داد) هستیم.
فردی که بیش از دیگر عزیزان توجه من را جلب کرده، آقای صابر راستی‌کردار است. راستش تا قبل از این که آقای راستی‌کردار فونت‌هایی که طراحی کرده را بدون هیچ ادعایی و به صورت آزاد منتشر کند، من حتی یک بار هم نام ایشان را در توییتر یا در دیگر شبکه‌های اجتماعی نشنیده بودم.
صابر راستی‌کردار، ۶ فونت فارسی طراحی کرده است که با مجوز آزاد منتشر شده‌اند. حتی می‌توانید برخی از آنها که تحت مجوز SIL Open Font License 1.1 را تغییر نام دهید و به همان نامی که دوست دارید منتشر یا استفاده کنید. فونتهای طراحی شده توسط ایشان «شبنم»، «صمیم، «وزیر»، «پرستو»، «گندم»، «تنها» نام دارند.
در ادامه چند اسکرین‌شات از این فونت‌ها گرفته‌ام که برای پیش‌نمایش پشت سر هم می‌گذارمشان. البته بهتر است که مستقیما صفحه خود فونت‌ها را ببینید.
چه خبر از PFont؟
اگر یادتان باشد حدودا یک سال پیش دوستانی در تلاش برای بهبود اوضاع فونتهای فارسی، به صورت Crowdfunding، مبلغ ۱۲ میلیون تومان را جمع‌آوری کردند که فونتی آزاد و رایگان طراحی کنند. حال بعد از یک‌سال، نسخه بتای آن را منتشر ساختند که ابتدا دعوتتان میکنم آن را ببینید:
راستش من در این مورد تلاش میکنم که بی‌طرف باشم اما بد نیست بازخوردها را به نسبت این فونت ببینیم. طبق معمول تایم‌لاینی از توییت‌های مرتبط با این فونت درست کردم:
در واقع با مرور همین چند توییت می‌توان گفت که کاربرانی که چه حمایت معنوی و چه حمایت مادی از این کمپین کرده بودند، آنقدری که باید راضی نیستند. اما به‌هرحال، حرکتی بود که با کمک افراد بسیار زیادی آغاز شد و می‌توان امیدوار بود که باز هم چنین حرکت‌هایی آغاز شوند تا بتوانیم وب فارسی بهتری داشته باشیم.
امیدوارم طراحان فونت، فونتهای مختلفی طراحی کنند و در قالب مجوز آزاد و یا حتی برای فروش قرار دهند. چه اشکالی دارد که یک طراح، اثر خود را به فروش برساند؟ باور بفرمایید اگر برخی فونت‌ها مستقیما برای فروش قرار بگیرند (همانند کاری که مسلم ابراهیمی برای فونتهای «ایران» کرد) بسیار بهتر است و حداقل می‌توان با جبران زحمت طراح، به ادامه‌دار بودن این قضیه امید داشت.
اما خواهشا اگر قرار است کاری به رایگان یا با مجوز آزاد منتشر شود، طوری برخورد نکنید که انگار چاقویی زیر گلویتان بوده که آن را آزاد یا رایگان منتشر کنید. صرفا انتخاب خودتان بوده است که بابتش هزینه‌ای دریافت کنید یا نه.
مسعود فاطمی
۶ سالی هست که در زمینه‌های مختلفی همچون وبلاگ‌نویسی٬ سئو و آزادکاری در یک ادمین می‌نویسم و در حال حاضر مدیرعامل شرکت فرنیان هستم.
جمعهها و کافهنشینی
۱ دی ۱۳۹۶
چرا باید کسب و کارتان را از خانه مدیریت کنید؟
۲۸ خرداد ۱۳۹۶
۳ نکته طراحی برای بهبود عملکرد فروشگاههای اینترنتی
۹ بهمن ۱۳۹۵
۱۹ دیدگاه
من از pfont حمایت کردم، با اینکه pfont خروجی نداشت که به دل من بشینه، اگر شرایط مشابهی پیش بیاد باز هم از این حرکت‌ها حمایت میکنم. فراموش نکنیم فونت pfont از ابتدا طراحی شده و گواهینامه آزاد داره. ینی این فونت رو هم می‌تونید بردارید و اصلاح، گسترش و تغییر بدید و مجدد منتشر کنید. و این دقیقا کاری‌است که آقای راستی‌کردار انجام دادن. در واقع فونتهای آقای راستی‌کردار نسخه‌های تغییر داده شده‌ی فونت dejavu هستند. اگر dejavu نبود این فونت‌ها هم نبودند. در بدترین حالت pfont هم امکان انشعاب و تولید فونتهای بهتر رو داره که خودش باعث گسترش تعداد فونتهای مناسب وب میشه.
تقدیر بجایی بود. بنده هم همیشه از چنین زحماتی تقدیر می کنم.
من فقط تجربهٔ شخصیم رو از دلسوزی این فرد بيان میکنم.
بعد از انتشار فونت میرزا بهش نامه نوشتم و گفتم متاسفانه اغلب فونتهای ایرانی به جای ایرانی بودن صرفا فارسی هستند. بیا و خوبی کن و این فونت رو برای برخی کارکترهای دیگر اقوام هم سازگار کن. مثلاکارکترهای ۊ، ى، ˇ و… که در گیلکی‌نویسی استفاده میشه.
در کمتر از ۲۴ ساعت فونت وزیر رو با این قابلیت منتشر کرد.
باور کنید بعد از مدتها از اینکه همهٔ ما ایرانی هستیم (فارغ از زبان و قومیتمون) و اینکه چنین تلاشگرهای بی‌ادعایی توی وطنمون داریم کلی خوشحال شدم.
خسته نباشید
ممنون مقاله خوبی بود…
خداییش فونت “ایران سنس” یچیز استاندارد و چشم نوازه
فونت های زیبایی داشتند
فونت هایی که آقای راستکردار می سازه طراحی تایپ محسوب نمیشه عزیزان ایشون فقط فونت های دیگه را تو ادیتور فونت باز میکنه و دستکاری میکنه
من فونت گندم و پرستو ایشون را با ایران مسلم ابراهیمی مقایسه کردم ببینید:
http://up2www.com/uploads/eba8000.jpg
اگرچه این دستکاری ها فکر شده هست اما شکل حروف را خراب میکنه.
استایدی مثل اقای خانجانزاده برای طراحی هر حرف شکل و فرم جدید خلق می کنند. ایشون میخواد یه چیزی به خط فارسی اضافه کنه انقدر بی انصاف نباشیم.
در مورد بخش آخر دیدگاه شما؛ من در هیچ‌جای نوشته‌ام در مورد آقای خانجانزاده چیز نامربوطی ننوشتم و نظر شخصی‌ام در رابطه با pfont را حتی منتشر نکردم.
صرفا تایم‌لاینی مربوط به نظرات کاربران توییتر را منتشر کردم.
ممنون مسعود جان. واقعا دستشون درد نکنه یه جورایی استفاده من از این فونت ها تبدیل به یه چیز روزانه شده
مقایسه چند حرف از فونت آزاد با فونت پرستو:
http://up2www.com/uploads/7b782222.jpg
خودتان قضاوت کنید.
طراحی بعضی حروف فونت پرستو در حد نقاشی من در دوران مدرسه است :)
همین که ایشون وقت شون رو داوطلبانه روی ایجاد ، ویرایش یا هر عمل دیگه ای میزاره جای تقدیر داره.
باتشکر از اطلاعات مفیدتان
ممنون عالی بود
با سلام و احترام
از اینکه با سایت زیبای شما آشنا شدیم خوشحالیم
امیدوارم سایت روز به روز موفق تر و بهتر از قبل باشد
مرسی
استفاده کردم
نیازی نبود تعبیر «بلاد کفر» رو به کار ببرید!
واقعا خسته نباشید ، مطالب وبسایت عالی هستند
خیلی ممنون از فونت های معرفی شده. خیلی خوب می شد یک مرجع به عنوان فونت های استاندارد برای وب سایت ها درست می کردید و فونت های مناسب را بروز رسانی می کردید.
سلام
شما که اینهمه محبت کردید و مقالات عالی قرار دادید پس لطف کنید pdf آنرا هم پایین مقالات قرار دهید تا در فرصت مناسب و زمانیکه به نت دسترسی نیست استفاده شود. این خیلی دارد از من انرژی میگیرد و واقعا حیف است.
شما چه دیدگاهی دارید؟