چگونه فریلنسر شویم – قسمت سوم

تا کنون در دو قسمت قبلی با مبانی اولیه فریلنسر شدن آشنا شدیم و یاد گرفتیم چگونه هزینه های خود را تخمین زده و مبلغ پروژه را به اطلاع کارفرما برسانیم. حال در این قسمت میخواهیم در رابطه با دریافت وجه از کارفرما صحبت کنیم.

دریافت مبلغ:

متاسفانه در طول زندگی آزاد کاری، حالا در هر زمینه ای که فعالیت داشته باشید همیشه کارفرما هایی وجود دارند که خیلی دوست دارند تخفیف بگیرند و یا پول نپردازند و به هیچ عنوان هم کوتاه نمی آیند. این گونه کارفرما ها می توانند مشکلات زیادی برای آزادکار بیچاره به وجود بیاورند، مخصوصا اگر این فریلنسر در زمینه آزادکاری تازه وارد باشد.

در این مواقع همان قراردادی که در مورد ضوابط آن در قسمت قبلی توضیح دادم بسیار به درد خواهد خورد چون می توانید به آن کارفرمای محترم ضوابط قرار داد را نشان دهید و بگویید که شما موظف هستید تا مبلغ پروژه را کامل بپردازید. ضمنا اگر مبلغی را به صورت پیش پرداخت قبل از انجام پروژه دریافت کنید معامله محکم تر خواهد شد. اگر هم ایمیلی از دیگر کارفرماهای خود دارید که در آن از شما به خاطر انجام پروژه شان از شما تشکر کرده و راضی بوده اند بد نیست آنها را به این کارفرما نشان دهید تا ثابت کنید کارتان درست است.

در این مواقع معمولا یکی از سناریو های زیر پیش می آید:

کارفرما تا هر وقت که بتواند پرداخت پول را عقب می اندازد:

همانطور که در قسمت قبل آموختید یکی از ضوابط قرار داد یا ضوابط فاکتور پروژه این است که برای کارفرما یک زمان پرداخت تعیین کنید که این زمان می تواند بین ۰ تا ۹۰ روز باشد. البته مسلما شما لازم نیست خیلی سخاوتمند باشید و ۹۰ روز به کارفرما فرصت دهید تا حسابش را صاف کند، یعنی شما نمی توانید این کار را بکنید. ممکن است شرکت های بزرگ چنین زمانی را به کارفرما بدهند اما پیشنهاد می کنم شما همان ۰ تا ۳۰ روز را تعیین کنید. تازه همان ۳۰ روز هم ممکن است مشکل آفرین باشد ولی بهتر از ۹۰ روز است.

حالا اگر یک کارفرما حساب پروژه را در مدت معین شده صاف نکرد این وظیفه شماست که هر لحظه به او یادآوری کنید. به یاد داشته باشید که در این میان تنها کسی که باید خجالت زده شود کارفرمایی است که پول را نپرداخته، بنابراین در اینکه با سماجت تمام و به طرق مختلف به کارفرما در مورد مسائل مالی پروژه یادآوری کنید اصلا خجالت نکشید چون حق با شماست.

یادآوری هفتگی یا در برخی موارد یادآوری روزانه معمولا جواب می دهد و شما به هدف خود می رسید. اگر یک کارفرما از اینکه در مورد مسائل مدام به او یادآوری می کنید ابراز ناراحتی کرد مطمئن باشید این کار هم بخشی از عقب انداختن پرداخت پول هست و به احتمال زیاد این کارفرما برای معامله گزینه خوبی نیست.

یکی دیگر از راه های برخورد با اینگونه کارفرماها این است که شما یک قانون برای آنها تعیین کنید مبنی بر اینکه اگر یک کارفرما در زمان مقرر مبلغ کل پروژه را پرداخت نکرد در ازای هر ماه تاخیر ۴ الی ۵ درصد به هزینه پروژه افزوده خواهد شد. البته می توانید این دوره و درصد افزوده را خودتان مطابق میل خود تغییر دهید، مثلا هفته ای ۲ درصد. اما به خاطر داشته باشید زیاده روی نکنید چون ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.

این روش دوم در اکثر موارد کار می کند و کارفرما به خاطر اینکه هزینه پروژه بیشتر نشود آن را می پردازد. اما بد نیست گاهی اوقات مهربان تر عمل کنید. مثلا اگر به یک کارفرما که تا کنون با شما خوش حساب بوده بگویید به خاطر دیرکرد در پرداخت پول باید هزینه بیشتری بپردازد آنگاه شانس خوبی خواهید داشت که او یک ایمیل برای شما بفرستد و انواع و اقسام توهین ها را نثارتان کند که « من سالها با شما خوش حساب بودم، حالا یکبار این اتفاق افتاده، این چجورش است و…. ». پس بد نیست هوای کارفرمای خوش حساب را داشته باشید. البته به شرطی که این کارفرمای خوش حساب دیگر تاخیر نداشته باشد.

کارفرما چانه می زند:

در این سناریو اغلب اوقات بهانه کارفرما این است که آنچه را که مد نظرش بوده دریافت نکرده. بهترین راه حل در این مورد این است که در صورت امکان به صورت حضوری با کارفرما به مذاکره بپردازید و دو چیز مهم را در سر داشته باشد ۱- از کارفرما بپرسید کاملا منطقی توضیح دهد چه مواردی را در نظر داشته که با نتیجه مطابقت ندارد و ۲- اگر قانع شدید یا مبلغ پروژه را کاهش دهید یا تغییرات دلخواه کارفرما را اعمال کنید و اگر قانع نشدید کارفرما را قانع کنید که اشتباه می کند.

در این مواقع به هیچ وجه عصبانی نشوید و سعی کنید کارفرما را آرام کنید و از در دوستی وارد شوید چون در غیر این صورت دودش در چشم خودتان می رود و بدنام می شوید. تماس تلفنی یا ملاقات حضوری در این موارد بهتر پاسخ می دهد. اگر می بینید که کارفرما بدون دلیل و مدرک روی حرف خود پافشاری می کند اسناد و مدارک مربوط به پروژه را به او نشان دهید و ثابت کنید که کار شما درست بوده و همان چیزی را به او تحویل دادید که او پیش از انجام پروژه از شما طلب کرده بوده. اگر همچنان کارفرما حاضر به پرداخت پول نبود به سناریوی بعدی مراجعه کنید.

کارفرما به هیچ عنوان پول را نمی پردازد و شما را دست به سر می کند:

وقتی کار شما از دیر پرداخت کردن یا کم پرداخت کردن به پرداخت نکردن پول توسط کارفرما کشیده می شود، وقت آن می رسد که به صورت قانونی وارد عمل شوید. اینکه چطور می خواهید از او شکایت کنید و حق خود را پس بگیرید مکافات زیادی دارد که امیدوارم هرگز دچارش نشوید.

شناسایی کارفرمای مشکل ساز:

البته همه کارفرما ها مشکل ساز نیستند ولی بر اساس تجربه شما می توانید کارفرمای مشکل ساز را تشخیص دهید چون معمولا اکثر آنها داری یکی یا همه نشانه های زیر هستند:

۱- کارفرمایی که زیادی محافظه کار است:  تجربه نشان داده کارفرمایی که بسیار محافطه کارانه رفتار می کند و در امضای قرار داد و قبول ضوابط شما تردید می کند در انتهای کار برایتان مشکل ساز می شود چون از اینکه شما کنترل امور را در دست بگیرید و او مجبور شود هزینه نهایی را بپردازد می ترسد.

۲- کارفرمایی که مدام می پرسد اگر از چیزی خوشش نیامد آیا باید پولش را بدهد:  این مورد معمولا در کار طراحی پیش می آید. مثلا کارفرما مدام از شما می پرسد اگر از لوگویی که شما طراحی کردید خوشش نیامد می تواند آن را بدون پرداخت پول عوض کند یا باید پول آن را بدهد. این نشان می دهد که کارفرما برای شما و تخصص و وقتی که برای پروژه می گذارید ارزش قائل نیست و احتمالا برای پرداخت هزینه ها با این کارفرما به مشکل برخواهید خورد.

۳- کارفرمایی که مدام می گوید با دولوپر / طراح / نویسنده قبلی خیلی مشکل داشته: گاهی اوقات کار آنها دست یک فریلنسر بد افتاده و شاید گاهی هم خودشان باعث این نارضایتی شده اند. درست مثل این می ماند که شما رفتار یک شخص را از روی طرز برخورد و صحبت های دوستانش متوجه شوید. در این مورد هم معمولا تجربیات قبلی کارفرما با دیگر فریلنسرها خود گویای هزاران حرف است و بیشتر موارد هم خود کارفرما همه این تجربیات تلخ گذشته را در اختیار شما می گذارد چون فکر می کند مشکل از آنها بوده و اگر این حرف ها را بزند خیالش راحت تر است و با شما به مشکل برنمی خورد، در حالی که مشکل اصلی در واقع خود اوست.

توجه به این نکات می تواند شما را در شناخت کارفرمای مشکل ساز کمک کند ولی این را هم بدانید که همه کارفرما ها مثل هم نیستند و هر کدام شخصیت منحصر به فرد خود را دارند. برای همین پیشنهاد می شود همیشه از همه نظر اطمینان حاصل کنید و سپس کار را ادامه دهید.

قسمت سوم نیز به پایان رسید. در قسمت بعد که قسمت پایانی نیز هست در مورد وظایف فریلنسرها بیشتر بحث می کنیم.